پس از رسول خدا در امر جانشینی آن حضرت اختلاف پیدا شد. لیکن علی بن ابی طالب (ع)، پیش از هر چیزی در اندیشه‏ ی حفظ دستاوردهای بیست و سه ساله ‏ای است که پیامبر (ص)، چون امانتی بس گرانبها و بی بدیل، بدو سپرده است. او می‏ بیند که درگیری و جنگ بر سر این حقّ، موجودیّت اسلام را به خطر می‏ افکند.

امیرالمؤمنین (ع) خود را برای بر عهده گرفتن این مسؤولیت از دیگران شایسته‏ تر می‏ داند، و در حقّانیت خود برای امر جانشینی رسول خدا کوچکترین شک و تردیدی ندارد، لیکن مسؤولیت اجرایی و سرپرستی امور هدف نیست، وسیله ‏ای است برای هدایت انسان به سوی خدا با حفظ اسلام؛ اسلام در آن شرایط تاریخی نهال نورسی بود که به وسیله‏ ی تند بادهای سوزان دشمنان خارجی، و آفات کینه توزی ها و نفاق داخلی به شدت تهدید می‏ شد، کوچکترین اقدام نا به جا و بی موقع، اگر چه در راه حقّ و برای حقّ باشد، آسیبی جبران‏ ناپذیر بدان می‏ رسانید، لذا پیشنهاد افراد موقع نشناس و فرصت طلب را برای بیعت نپذیرفت، و با اراده ‏ای آهنین، و آهنگی استوار، و زبانی گویا، و قلبی محکم، چون تُنْدَر خروشید و چون شیر غرّید، و در پاسخ آنان چنین گفت:

أَیُّهَا النَّاسُ، شُقُّوا أَمْوَاجَ الفِتَنِ بِسُفُنِ النَّجَاة، وَ عَرِّجُوا عَنْ طَریقِ المُنَافَرةِْ، وَضَعُوا تِیَجانَ المُفاخَرَةِْ؛ أَفْلَحَ مَنْ نَهَضَ بِجَنَاحٍ، أَوِ أسْتَسْلَمَ فَأَرَاحَ. هذَا مَآٌ اَجِنٌ،وَ لُقْمَةٌْ یَغَصُّ بِهَا آکِلُهَا. وَ مُجْتَنِی الثَّمَرَِْ لِغَّیْرِ وَقْتِ اًِّینَاعِهَا کَالزَّارِعِ بِغَیْرِ أَرْضِهِ.
مردم! امواج فتنه و آشوب را با کشتی های نجات بشکافید و به پیش روید، از راه نازیدن به تبار و نفرات کناره گیرید، و تاج های بالیدن به یکدیگر را بر زمین بکوبید.

ادامه مطلب...

در باب مولی علی(ع) سخن بسیار گفته آمده است و هر اندیشمند توانا و سخنور نامور و هنرمند هنرآوری سعی کرده است به اندازه توش و توان خود نمی از یم اقیانوس کران ناپیدای علی را به کف آرد و انگشتانه ای را از زلال صفات موّاج و نیکویی های سرشار او لبریز نماید، امّا از پس هزار و چهارصد سال همه همچنان مات و مبهوت بر ساحل این اقیانوس عظیم و تسخیر ناشدنی انگشت حیرت به دندان گرفته و همچنان در اول وصف او مانده اند.در این میان، با همه قیل و قالها به خاطر حوادث ایام و شاید به خاطر اهمیت، ضرورت و دسترسی نسبتا آسان تر و ملموس تر بودن ابعادی همچون عدالت، شجاعت، مروت، بلاغت، سخاوت، حکومت، ولایت و... در همین شناخت اندک و سطحی از آن شخصیت بی منتها، یکی از ابعاد مهم و اساسی آن امام همام، یعنی دریای علم و حکمت آن حضرت که از ساحل اندیشه بشری دورتر و از عمق و ژرفای بسی فزونتر برخوردار است، ناشناخته تر مانده و نسبت به سایر اوصاف آن حضرت کمتر مورد توجه اندیشه ورزان و دانش وران قرار گرفته است. عظمت این دریای پهناور آنچنان است که علی(ع) خود هیچ کرانه ای برای آن نمی شناسد و بی قید و شرط از همه انسانها دعوت می کند، هرچه می خواهند از او بپرسند که او آگاه به علوم آسمان و زمین است:

اَیُّهَا النَّاسُ سَلُونِی قَبْلَ اَنْ تَفْقِدُونِی فَلاَنَا بِطُرُقِ السَّمَاءِ اَعْلَمُ مِنِّی بِطُرُقِ الاَرضِ.(1)

ای مردم، آنچه می خواهید از من بپرسید، قبل از آنکه مرا از دست دهید که من به راههای آسمان آشناتر و آگاه تر از راههای زمین هستم.

ادامه مطلب...