واقعه غدیر خم، یکی از مسلم‏ترین مسائل تاریخ اسلام است که صدها مورخ و مفسر شیعه و سنی آن را نقل کرده‌اند و افرادی چون ابوریحان بیرونی، خواجه نصیرالدین طوسی و فارابی نیز بر همین اساس، به تحلیل فلسفه «امامت» پرداخته‌اند. ابن‌سینا نیز به موضوع نص (حدیث صریح غدیر)، در کتاب شفا پرداخته و آن را بهترین راه برای تعیین جانشین دانسته است.

آیا خود امام علی(ع) برای اثبات ولایت و امامت خویش به واقعه غدیر استدلال می‌کردند؟

خود امام علی (ع) برای اثبات امامت و ولایت خویش به این واقعه استناد فرموده‌اند. در ادامه برخی از روایات اهل سنت در این مورد آورده شده است:

  احمد بن حنبل (م 241ق) در مسند: حضرت على (ع) مردم را در رحبه گرد آورد و فرمود: «سوگند می‌دهم هر مرد مسلمانى که غدیر خم را به خاطر دارد و سخنى را که در آن روز از رسول خدا (ص) شنیده است، از جا برخیزد». سى تن از مردم براى اقامه شهادت بپا خاستند - ابو نعیم گفته است که افراد بسیارى‏ شهادت دادند - و اعلام کردند آن هنگام که رسول خدا دست على (ع) را به دست مبارک خود گرفت خطاب به مردم فرمود: «آیا می‌دانید که من شایسته‌تر به مؤمنان از خود آن‌ها می‌باشم؟» همگى فرمایش رسول خدا (ص) را تصدیق کردند. رسول خدا فرمود: «هر کس من مولای او هستم،‌ این [علی] مولای او است، پروردگارا! دوست على را دوست بدار و دشمن على را دشمن بدار». ابو طفیل گفت: از میان جمع در حالى بیرون رفتم که در خودم احساس ناراحتى می‌کردم و در بازگشت از اجتماع مردم، به دیدار «زید بن ارقم» رفتم و به او گفتم: از على چنین و چنان شنیدم و ناراحت شدم! «زید» گفت: آنچه را که شنیدى انکار مکن! به دلیل آن‌که، آنچه را که استماع کرده‌اى من خود از رسول خدا(ص) شنیده‌ام

بوبکر بزار (م 292ق) در البحر الزخار: ابو اسحاق از عمرو بن ذى مر، سعید بن وهب و زید بن یثیع نقل کرده است که؛ هر سه به اتفاق هم گفتند که شنیدیم:

حضرت على (ع) سوگند می‌داد که؛ «هر کسى از شما از پیغمبر اکرم (ص) در روز غدیر خم آنچه را درباره من فرموده، شنیده است، شهادت خود را اعلام نماید». سیزده تن از حاضران از جای خود برخاستند و گواهى خود را اعلام داشتند که از آن‌حضرت شنیدیم، فرمود: «آیا من از جان مؤمنان سزاوارتر از خود آن‌ها نیستم؟» مردم فرموده آن‌ حضرت را تصدیق کردند....».

در سیره حلبیه نقل شده که علی (‏ع) به همین حدیث احتجاج فرمود که: «هر کس [این جمله رسول خدا را: «من کنت مولاه...»] شنیده، بلند شود و شهادت دهد که پیامبر (ص) در روز غدیر این حقایق را گفته است. به نقلی، 17 و به نقلی 30 نفر از اصحاب بلند شدند و گواهی دادند.